Na dan kada se prisećamo Svete Jelisavete iz kraljevske kuće Arpadovića, 19. novembra, odnosno na dan godišnjice smrti poznatog mađarskog pesnika Mihalja Verešmartija, u južnobanatskom selu Jermenovci je dvadeset drugi put održano međunarodno takmičenje iz istorije pod nazivom „Šta znaš o torontalskoj županiji?”. Ciljna grupa su bili osnovci koji pohađaju nastavu na mađarskom nastavnom jeziku.

Nije samo takmičenje

Za megdan se ovog puta prijavilo osam ekipa, od kojih tri iz Mađarske: dve ekipe iz mesta Tisasiget i jedna iz gradića Mako. Bačku su predstavljale ekipe iz Ade i Temerina, Banat – ekipe iz Zrenjanina i Debeljače, a bili su tu i domaćini Jermenovčani.
Naravno, ovo takmičenje je već od samog svog starta 19. maja 2000. godine mnogo više od pustog leksičkog „demonstriranja snage” po principu znaš / ne znaš. Tu, naime, svako nauči nešto novo, svako postaje bogatiji za najmanje još jedno poznanstvo i odavde se niko, baš niko ne vraća kući pokunjen, gladan, sa oporim ukusom u ustima… Uz to, svakom učesniku pored poklona obilato „sleduju” i plemenite misli, podstrekači za još efikasniju borbu sa izazovima.
Takmičenje je izvedeno pod pokroviteljstvom Udruženja prosvetnih radnika Mađara u Vojvodini, odnosno u suorganizaciji Omladinskog kluba u Jermenovcima, u čijoj obrazovno-vaspitnoj ustanovi trenutno trinaestoro đaka pohađa nastavu na mađarskom jeziku, od ukupno upisana dvadeset dva učenika.

Privatna arhiva

– Mali je broj đaka naše škole, ali uprkos ovoj činjenici i ove godine smo uspeli da formiramo jednu tročlanu ekipu za ovo takmičenje – čuli smo u pozdravnoj besedi bivših đaka škole.
I to ne bilo kakvu ekipu! Domaćini su samouvereno osvojili prvo mesto, na takmičenju na kojem je, pored znanja, povremeno trebalo pridobiti i naklon Fortune, boginje sreće… A u finišu dana/susreta organizatori i učesnici su svratili do zgrade železničke stanice u Plandištu, gde je okupljenima (čika) Bela Bakoš, penzioner iz Jermenovaca, ispričao nekoliko anegdota iz svoje bogate riznice ličnih prisećanja vezanih za putovanje vozom, uglavnom u praskozorje, ili na međi smiraja dana te nadolazećeg sumraka, sa šmekom romantike nekih starih, zanavek minulih vremena.

O prošlosti županija

Postavljeni ciljevi takmičenja ostali su neokrnjeni: predočiti deci istoriju, pogotovo period nakon osnivanja županija, vratiti milje vidljivog prosperiranja tokom davnašnjih vremena mira i blagostanja. To je onaj period kada su se i na ovim područjima intenzivno gradili gradovi, pruge i fabrike, kada je prvi put došlo do procvata ove, do tada puste i napuštene regije, vreme kada je cvetala trgovina i niz malih naselja imao šansu da se uključi u evropsku i svetsku trgovinsku cirkulaciju. U ovom slučaju, preko banatske „male” pruge, uskog koloseka.
Na ovogodišnjem takmičenju prvo mesto je osvojila ekipa „Putnici iz sreza Banlak” iz jermenovačke škole, drugo je pripalo ekipi „Istraživači” iz Ade, a na trećem mestu su se obreli, sa istim brojem osvojenih bodova, ekipa „Mrvice” iz Zrenjanina, te „Bećari iz Torontala” iz Debeljače.
Stručno projektovanje ovogodišnjeg takmičenja zasluga je dr Marije Silađi, građevinskog inženjera stručnog za zaštitu spomenika, docentkinje s Katedre za arhitekturu i urbanizam Novosadskog univerziteta. Pokrovitelji su bili Opština Plandište, Mesna zajednica Jermenovci, lokalni preduzetnici, lovci iz Jermenovaca i meštani.
Imre Martinek