Svako ko je bar jednom prošao kroz Topolu video je jedinstveni spomenik na ulasku u varošicu iz pravca Kragujevca. Avion koji je tu postavljen simbolizuje slobodu naroda sa ovih prostora, a posvećen je hrabrom pilotu majoru Zoranu Tomiću koji je život izgubio na borbenom zadatku 1992. godine u avionu „Orao“. Avion je ovde postavljen 12. oktobra 1996. godine, a po heroju koji je stradao ulica u kojoj je postavljen ovaj večni simbol nosi njegovo ime. Njegova rodna kuća u kojoj je živeo sa roditeljima, takođe je u blizini tog mesta.

RINA.rs

– Zoran Tomić je pripadao 238 lovačkoj bombarderskoj eskadrili koja je bila naoružana sa novim tipom aviona ‘Orao’. To je transonični avion, i na ovom tipu IJ 22, verzija izviđačkog Orla je naš čuveni pilot Marijan Jelen probio zvučni zid. Zoran Tomić je bio u Sloveniji, njegova eskadrila je učestvovala u ratu, uništila je nekoliko barikada teritorijalne odbrane Slovenije a kasnije su bili prebačeni na aerodrom u Banjaluku 1991. godine i već su se tad uključili u borbena dejstva. Njegova eskadrila je bila zadužena za zapadnu Slavoniju tako da je on u jednom pojedinačnom letu krenuo na jako niskoj visini i u okolini Novske je pogođen lakim protiv avionskim raketom, kako je bila mala visina on je pao zajedno sa avionom. Postoje indicije da je iskočio ali kasnije u razmeni saznajemo da je telo bilo ugljenisano, pao je u ataru sela Kozarice, gde je tragično izgubio život“, kazao je Dragan Reljić, istoričar i upravnik Zadužbine Kralja Petra I na Oplencu.

Prema rečima istoričara ceo prostor oko aviona namenjen je ne samo Zoranu već svim ljudima sa teritorije opštine Topola koji su dali svoje živote u ratu 1991. godine. Njima u čast je postavljena spomen ploča na kojoj su ispisana njihova imena. Pilot major Zoran Tomić je izdanak loze Šumadije koja je dala još jednog pilota to je Miodrag Tomić, jedan od najpoznatijih srpskih pilota ikada koji se borio u balkanskim ratovima, bio je zarobljen u toku Drugog Svetskog rata“, kazao je Reljić.

RINA.rs

Inicijativu da se ovaj avion postavi u Topoli pokrenulo je Udruženje ratnika Ministarstva, Zoranovi prijatelji i vojska. Za građane koji više od dvadeset godina na ovaj način čuvaju uspomenu na pilota Tomića avion simboliše slobodarski duh.

– Avion kojim je Zoran upravljao je bio jurišni J – 22 broja 25123 dok je ovaj izloženi izviđački 25710, nabavljen je iz jedne od izviđačkih eskadrila koje su bile rasformirane po Dejtonskom sporazumu o razoružanju, vojska ga je dala. Zanimljivo je da je Srbija bila u balkanskim ratovima jedna od pet država koje su imale svoje vazduhoplovstvo, jedan od prvih pilota koji je poginuo bio je Srbin upravo iz centralne Srbije. Za Topolu ovaj avion predstavlja mnogo, generacije su odrasle igrajući se ispod krila aviona“, ističe Reljić.

RINA.rs

Masovno korišćenje aviona u borbenu namenu je započeto krajem Prvog svetskog rata. Brojčana nadmoć borbene avijacije se dominantno odrazila na ishod Drugog svetskog rata, jer se smatralo da ko kontroliše nebo taj kontroliše bitku i teritoriju u kojoj se vodi. Ove moćne letilice koriste se u civilne i vojne svrhe.

(Pančevac/RINA)