Fakultetsku diplomu u džepu ima sve više Pančevaca. Opada broj neobrazovanih a nepismena uglavnom starija populacija. Sela zaostaju u visokom obrazovanju, vode među neobrazovanima.
Po statistici Pančevci i Pančevke sve su obrazovaniji. I kada je u pitanju srednja škola, a sve više njih može da se pohvali i zvanjem akademskog građanina. A raste i broj svršenih srednjoškolaca dok opada broj onih koji imaju samo treći stepen obrazovanja. Jeste da je broj onih koji su stekli srednjoškolsku diplomu ili završili neku specijalizaciju između dva popisa, od 2011. do 2022. godine, smanjen za više od 500 (grafikon 1), ali u procentima, imajući u vidu pad broja stanovnika, njihov brojje povećan za 3,3 odsto (grafikon 2). Same brojke su svkako bitne za razmatranje obrazovane strukture, naprimer, na tržištu rada, ali o tendencijama ipak govore procenti jer je broj stanovnika iznad 15 godina u Pančevu za jednu deceniju opao za skoro 5 i hiljada. U podacima o školskoj spremi upravo se broji ta populacija, a kod nepismenih oni koji su prešli desetu godinu. Zato u dobru vest spada i podatak da je broj onih koji se ne mogu pohvaliti čak ni završenom osnovnom školom opao (grafikon 2). To svakako znači da imaju bolji start u traženju zaposlenja, ali i mogućnost da nastave školovanje.
Sela zaostaju
U zapadnom svetu više se ne može dobiti posao bez nekog dodatnog obrazovanja posle srednje škole. Zato ni obrazovani trend kod nas koji je doneo veći broj i privatnih viših škola i fakulteta, i sa specifičnim zvanjima, nije sam po sebi loša pojava. Put do i način sticanja diplome za drugu su analizu.
Za 11 godina broj Pančevaca koji u si-vi mogu da upišu sedmi stepen obrazovanja daleko je veći, čak za 4 i po hiljade, to jest za više od 5 odsto u odnosu na broj stanovnika (grafikon 2). Ono što je zabrinjavajuće jeste da je obrazovna struktura u seoskim sredinama u odnosu na gradsko područje, pošto rezultati pojedinačno po selima nisu objavljeni, daleko slabija. U gradsko područje po popisu na osnovu broja stanovnika ubeležni su grad, Starčevo i Kačarevo, a u „ostalo“ se računaju meštani Ivanova, Banatskog Brestovca, Omoljice, Banatskog Novog Sela, Dolova, Jabuke i Glogonja. U tim selima broj fakultetski obrazovanih u odnosu na broj stanovnika manji je za čak 14 i po odsto u odnosu na gradsko područje (grafikon 3)! Da li to znači da seljanima fakulteti ne trebaju ili jednostavno oni koji dođu do neke diplome odlaze iz tih sredina? Sigurno je jedino da po selima nema baš mnogo firmi kojima trebaju visokoobrazovani, ali je činjenica i da je putna infrastruktura u Pančevu solidna, te ni odlazak do radnog mesta u gradu nije tako veliki problem. Broj srednjoškolaca i u gradskoj i u ostalom području skoro je izjednačen, ali zato je broj onih koji imaju samo osnovnu školu u 7 pančevačkih sela daleko veći, za skoro 10 odsto, a onih koji nemaju ili nisu završili ni osnovnu školu za skoro 6 odsto.
Žene i obrazovanije i nepismenije
Podaci sa popisa koje je krajem jula objavio Republički zavod za statistiku govore da žene po pančevačkim selima sve više teže da se obrazuju, pa su i u toj sredini potukle muškarce u broju fakultetskih diploma za 4 odsto, dok je u gradskom području ta prednost čak 5 odsto, naravno u odnosu na broj stanovnika ili stanovnica u svojoj populaciji. Zato je, kako se vidi na grafikonu 3, broj muškaraca za srednjom školom daleko veći u svim sredinama, ali je zato više žena koje imaju ili samo osnovnu školu ili je nisu ni završili ni započeli.
Doduše, podaci o uzrastima nisu dati, pa je moguće i da je loša situacija sa neobrazovanim ili slabo obrazovanim ženama posledica većeg broja pripadnica starijeg uzrasta koje spadaju u ovu grupu. O tome mogu da posvedoče i rezultati o nepismenima. Zabeležno je da ima samo 10 Pančevaca i Pančevki od 10 do 20 godina koji ne znaju da čitaju i pišu, a među njima je samo 2 žene. Kod naših starijih sugrađana iznad 65 godina potpuno je obrnuto, žene su sa brojkom od 266 potukle nepismene muškarce kojih u toj uzrasnoj populaciji ima 43.
Ukupan broj nepismenih značajno je opao između dva popisa – sa 1785 na 637, što imamo da zahvalimo prirodi jer najveće smanjenje zabeležno je kod onih koji imaju iznad 65 godina. Ipak, ne bi bilo loše opismeniti bar one između 20 i 65 godina, kojih je na prošlogodišnjem popisu bilo 318. Jer, ako već ne bi ništa da čitaju, spadaju u radno stanovništvo.
(Pančevac)