Prijepolje – Jedno od najlepših sela u Srbiji smešteno na samoj srpsko-crnogorskoj granici ima ogroman, aki nažalost nedovoljno iskorišćen turistički potencijal. Vreme kad je Jabuka bila među top destinacijama lokalnog turizma koji se ubrzano počeo razvijati, u Prijepolju pamte tek oni u poznim godinama života. Ipak, to mesto je prava istorijska riznica jer je upravo na Jabuci poginuo najmlađi narodni heroj oslobodilačkog rata u tadašnjoj Jugoslaviji, Boško Buha.

– Negde krajem šezdesetih godina prošlog veka pokrenuta je inicijativa da se na Jabuci uz spomenik heroju bombašu, što je „drugo ime“ za Boška Buhu, postave spomen biste pionira heroja iz svih republika i autonomnih pokrajina SFRJ. Po ideji Jadranke Berić, učenice iz Gornjeg Milanovca, spomenik je uradila vajarka Mira Letica uz instrukcije umetnika Rista Stijovića. Boško Buha je dobio mesto na Vidikovcu a u Memorijalnom centru odnosno tadašnjem Spomen odmaralištu mesto su dobili, po principu spomen-bista iz svake republike – teritorijalne celine tadašnje države, plus autonomnih pokrajina iz sastava Srbije: Savo Jovanović Sirogojno, Vera Miščević, Dragan Kovačević, Lepa Radić, Milan Mravlje, Ganimete Terbeši, Zlate Malakovski i Mate Blažina, kažu za RINU u TO Prijepolje.

Ispred zgrade Spomen doma „Boško Buha“ septembra 1983. godine postavljena je spomen bista Slave Kovića, a pored spomenika na vidikovcu, bistu je, naredne godine, dobio i Boško Buha.Ideja da se na Jabuci obeleži mesto pogibije legendarnog pionira-bombaša Druge proleterske udarne brigade i narodnog heroja Boška Buhe, potekla je još 1959. godine od pionira Prijepolja i Pljevalja. Inicijativu je prihvatio Pionirski savez Jugoslavije pa je pokrenuta akcija u kojoj su pioniri iz cele zemlje počeli prikupljati sredstva za izgradnju Pionirskog spomen – doma upravo na Jabuci. Izgradnju Doma na Jabuci, pored pionirskih organizacija, pomogle su mnoge radne organizacije i pojedinci, a najveću pomoć u izgradnju prižio je Tekstilni kombinat „Ljubiša Miodragović“ iz Prijepolja.

– Spomen- dom „Boško Buha sa 840 kvadratnih metara prostora, dovršen je 1964. godine i vrlo brzo postao je sastajalište pionira iz svih delova Jugoslavije. I ne samo pionira. Tih godina Dom na Jabuci je beležio izuzetne rezultate u broju poseta, noćenja i bruto-prometu. Prema pouzdanim podacima, od otvaranja do kraja devedesetih godina, na Jabuci je registrovano preko 400.000 posetilaca. Zbog učestalih finansijskih problema, on je vrlo brzo predat na korišćenje Turističko-ugostiteljskom preduzeću „Putnik“ iz Beograda. Za potrebe smeštaja brigadira koji su radili na dovršetku pruge Beograd – Bar, 1971. godine sagrađeno je Omladinsko naselje, dodaju u TO Prijepolje.

Odlukom Skupštine opštine Prijepolje od 30. maja 1986. godine Memorijalni kompoleks „Boško Buha“ je proglašen kulturnim dobrom od izuzetnog nacionalnog značaja i on se nalazi pod zaštitom Zavoda za zaštitu spomenika kulture.

Poslednjih godina, zahvaljujući lokalnim incijativama i realizaciji nekoliko projekata u Mesnoj zajednici Jabuka, naglašeno se ističe potreba da se sačuva Memorijalni kompleks „Boško Buha“. Aktivnosti i razgovori se obnavljaju a proletos je iskrene poklonike Jabuke obradovala vest iz Vlade Srbije. Pomoćnica ministra za kulturno nasleđe i digitalizaciju Danijela Vanušić izjavila je da je stav tog ministarstva da nema prodaje Memorijalnog kompleksa „Boško Buha“ na Jabuci kod Prijepolja.

Tom prilikom je rečeno da je Republički zavod za zaštitu spomenika kulture, kao nadležna ustanova zaštite, izvršila uvid u stanje Memorijalnog kompleksa na Jabuci, kao i da radi na utvrđivanju mera zaštite, prikupljanju celokupne neophodne tehničke i istoriografske dokumentacije u cilju pripreme detaljnog Programa zaštite, revitalizacije i uređenja kompleksa.

(Pančevac)

ISTORIJA JUGOSLAVIJE: DELOVI SLAGALICE 12. marta nastavlja se ciklus predavanja